Friday, February 9, 2007

เรื่องว่าด้วยศาลพระภูมิเจ้าที่

ศาลพระภูมิเจ้าที่เป็นสิ่งที่อยู่คู่กับวิถีไทยมาเป็นเวลานาน โดยเชื่อว่าแต่ละพื้นที่จะมีพระภูมิเจ้าที่อยู่ประจำ ไม่ว่าเราเองจะเป็นผู้เหน็ดเหนื่อยทำงานหาเงินเพื่อซื้อที่ดินมาในราคาแพงเท่าใด พระภูมิเจ้าที่ก็จะติดตามที่ดินมาด้วยเสมอ สามารถอยู่ได้โดยไม่ต้องเสียค่าเช่า แถมเจ้าของที่ดินยังสร้างที่พักอาศัยให้อยู่เสียอีก แต่จะหรูหราแค่ไหนก็ขึ้นอยู่กับฐานะของเจ้าของที่ดิน แต่เมื่อมาอยู่อย่างไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย เจ้าของที่ก็หวังอะไรบางอย่างเป็นการตอบแทน ในอดีต การบูชาพระภูมิเจ้าที่ก็คาดหวังว่าจะช่วยให้อยู่เย็นเป็นสุข ปราศจาคโรคภัยไข้เจ็บและอันตรายต่าง ๆ นานา แต่ในปัจจุบันเรื่องเศรษฐกิจเข้ามามีอิทธิพลกับชีวิตมนุษย์มากขึ้น พระภูมิเจ้าที่จึงต้องมีหน้าที่เพิ่มเติมคือต้องช่วยบันดาลให้เจ้าของที่ดินทำมาค้าขึ้น และร่ำรวยยิ่งขึ้นอีกด้วย

พระภูมิเจ้าที่ของร้านอาหารแห่งหนึ่งบนถนนสีลม ซึ่งพระภูมิเองคงจะสับสนว่าจะช่วยร้านอาหารหรือช่วยคนเดินเท้าดี เพราะปกติแล้วศาลพระภูมิจะตั้งอยู่ในที่ดินของเจ้าของที่ดินที่มีหน้าที่ดูแลและบูชาตามสมควร แต่เนื่องจากราคาที่ดินในพื้นที่สีลมแพงที่สุดในประเทศไทย อาคารจึงต้องใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างเต็มที่ จึงไม่มีที่ดินภายในอาคารให้กับศาลพระภูมิ ทำให้ศาลต้องมาตั้งอยู่บนทางเท้าสาธารณะ ทั้ง ๆ ที่ผู้ตั้งศาลพระภูมิไม่ได้เป็นเจ้าของที่ดินที่ศาบตั้งอยู่อย่างถูกกฎหมาย

ศาลพระภูมิหน้าห้างสรรพสินค้าสยามพารากอน ซึ่งเป็นห้างที่มีเงินลงทุนมหาศาลเพื่อเป็นห้างสรรพสินค้าเพื่อรองรับลูกค้าระดับนานาชาติ ดังนั้น พระภูมิเจ้าที่ของห้างฯ นี้จึงต้องมีความเป็นนานาชาติและหลากหลายด้วย จึงมีทั้งสิงโตที่คอยเฝ้าคุ้มครองศาลพระภูมิ แม่พระธรณีบีบมวยผมเพื่อให้ความสงบร่มเย็นกับพื้นที่ รวมถึงพระภูมิเจ้าที่อีกสองศาล เรียกว่าขนกันมาทั้งหมดที่มีอยู่ในสารบบของพระภูมิเจ้าที่เลยหละ

ส่วนเจ้าที่แบบจีน ในซอยย่อยของสยามสแควร์ เนื่องจากผู้ค้าขายในบริเวณดังกล่าวไม่ได้มีทุนมากมายอย่างสยามพารากอน เจ้าที่ของพวกเขาจึงมีลักษณะแค่สมฐานะ และใช้ร่วมกันหลาย ๆ ร้าน ภาพนี้สะท้อนให้เห็นได้ชัดถึงความเชื่อและศรัทธาของคนไทยที่มีต่อพระภูมิเจ้าที่ แม้ว่าซอยย่อยในสยามสแควร์จะแคบและมีการเดินเท้าอย่างหนาแน่น ร้านค้าเหล่านั้นก็ยังเห็นดีเห็นงามว่าจะอุทิศพื้นที่ทางเดินเท้าที่ควรจะอำนวยความสะดวกให้กับลูกค้าของพวกเขา มาเป็นพื้นที่ตั้ง "ศรัทธาและความเชื่อ" ได้