ไร้ทิศทาง / มีทิศทาง

การออกแบบเมือง มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องออกแบบให้พลเมืองหรือผู้ใช้พื้นที่มีความเข้าใจในทิศทางและตำแหน่งของสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่เมืองจากจุดที่เขายืนอยู่ ทำให้เกิดการรับรู้ตำแหน่งของตนเอง ไม่หลงทาง และมีสามารถเคลื่อนที่ได้อย่างรวดเร็วและถูกต้องในกรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน แต่การออกแบบเมืองโดยใส่ใจถึงเรื่องการรับรู้ตำแหน่งและทิศทางกลับไม่ได้รับความสนใจนักในประเทศไทย แต่จะเป็นในลักษณะตามแต่ชะตากรรมว่าจะรับรู้ทิศทางได้เองหรือไม่

ในบล็อกของตลาดนักสวนจตุจักร เนื่องจากบางบล็อกมีขนาดใหญ่มาก เพื่อให้มีพื้นที่ขายให้มากที่สุด เชื่อว่าคงมีคนจำนวนมากที่เคยหลงทางในสวนจตุจักร เพราะเมื่อเข้ามาอยู่ในบล็อกก็ไม่รู้จะไปทางไหนดี ไม่มีป้ายบอกทางออก มีแต่ป้ายบอกทางไปร้าน

หอนาฬิกาในตลาดนัดสวนจตุจักร มีเป้าหมายให้เป็น Landmark ของพื้นที่ เพื่อให้คนได้รับรู้ทิศทางและตำแหน่งว่าตนเองอยู่ตรงไหนของสวน แต่ด้วยหลังคาผ้าใบต่าง ๆ เต็มพื้นที่เพื่อป้องกันแสงแดด ทำให้คนเดินจับจ่ายซื้อสินค้าได้อย่างมีร่มเงา ทำให้โอกาสที่จะได้ใช้หอนาฬิกาดังกล่าวเป็นตัวบอกทิศทางมีน้อยมาก

ขนาดบล็อกที่เหมาะสม ก็สามารถช่วยบอกทิศทางได้ในระดับหนึ่ง ถ้าคนยืนอยู่ในบล็อกแล้วสามารถมองเห็นแสงสว่างของด้านนอกที่เป็นทางออกได้ ก็นับว่าสามารถกำหนดตำแหน่งและทิศทางของตนเองได้ในระดับหนึ่ง