Saturday, February 17, 2007

ฉันทำบุญไม่หวังผลตอบแทนนะคะ

ถ้าถามคนไทยเรื่องเป้าหมายของการทำบุญ ส่วนใหญ่จะตอบว่า ฉันทำบุญไม่ได้หวังสิ่งตอบแทนอื่นใด นอกจากความสบายใจ แต่กิจกรรมต่าง ๆ รอบสถานที่ทำบุญแสดงถึงความขัดแย้งกับคำตอบดังกล่าว กิจกรรมรอบ ๆ ส่วนใหญ่ล้วนแต่เป็นการขายสินค้าหรือบริการเพื่อตอบแทนสิ่งศักดิ์สิทธิ์เมื่อได้รับสิ่งที่ผู้ทำบุญขอเอาไว้

ภาพนี้ถ่ายที่ศาลท้าวมหาพรหม สี่แยกราชประสงค์ สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของคนไทย สิ่งที่มาคู่กับสถานศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายคือร้านขายล็อตเตอรี่ เพราะคำว่า "สิ่งศักดิ์สิทธิ์" ก็มีความหมายอยู่ในตนเองชัดเจน ว่าจะต้องสามารถดลบันดาลให้เกิดสิ่งที่เหนือธรรมชาติได้ ไม่อย่างนั้นก็ไม่ศักดิ์สิทธิ์สิ

เมื่อมีความสามารถในการดลบันดาลสิ่งต่าง ๆ ตามที่ผู้คนมาขอแล้ว สิ่งที่อยู่คู่กับการบนบานศาลกล่าวก็คือการแก้บน ซึ่งก็มีหลากหลายวิธี ทั้งเอาของที่คิดว่าเทพเจ้าชอบมาถวาย หรือถ้าคิดว่าเทพเจ้าชอบการแสดงก็เอาละครมารำถวายอย่างในศาลาด้านหลังศาล บางรายถึงกับมีการแก้ผ้ารำถวาย ต้องเอาผ้ามากั้นกันอุจาดให้วุ่นวายไป ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการบนบานศาลกล่าวจึงเป็นธุรกิจที่มีเงินหมุนเวียนมหาศาล จะมากน้อยแค่ไหนขึ้นกับการโฆษณาว่าเทพเจ้าองค์ไหนศักดิ์สิทธิ์แค่ไหน ซึ่งเป็นตัวกำหนดฐานะความเป็นอยู่ของคนขายของข้างศาลเหล่านี้ จึงไม่แปลกใจที่คนสติไม่ดีที่มาทุบพระพรหมพังจึงถูกพ่อค้าแม่ค้ารอบ ๆ ศาลกระทืบตาย ก็พี่เขาเล่นไปทุบหม้อข้าวทำกินของพ่อค้าแม่ค้านี่หน่า