Wednesday, February 21, 2007

เมื่อคนได้ประโยชน์กับคนเสียประโยชน์เป็นคนเดียวกัน

ทางเท้าเป็นพื้นที่สาธารณะที่ต้องถูกใช้เพื่อการสาธารณะเป็นหลัก แต่เนื่องจากทางเท้าก็มีศักยภาพในการเป็นพื้นที่ประกอบการพาณิชย์ที่ดี เพราะมีลูกค้าเดินผ่านไปมาอยู่เสมอ เมื่อทางเท้าต้องตอบสนองการใช้งานถึงสองอย่างในเวลาเดียวกัน ก็เป็นเรื่องธรรมดาที่พื้นที่ทางเท้าจะไม่สามารถตอบสองทั้งสองความต้องการได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่การแก้ปัญหาตรงนี้ไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะผู้ได้ประโยชน์และผู้เสียประโยชน์เป็นคนเดียวกัน หมายความว่า คนเดินเท้าแม้ว่าจะเสียประโยชน์จากการที่มีพื้นที่ทางเท้าลดลงเนื่องจากการบุกรุกของแผงลอยหรือกิจกรรมเพื่อการพาณิชย์ แต่ก็คนเดินเท้าอีกนั่นแหละที่ได้ประโยชน์จากการมีพาณิชยกรรมและบริการอยู่บนทางเท้าในพื้นที่ที่เขาดเดินผ่าน ดังนั้น การที่จะให้กันทางเท้าไว้เป็นพื้นที่สัญจรสาธารณะเพียงอย่างเดียว คนที่จะเดือดร้อนมากที่สุดก็คือคนเดินเท้านั่นเอง

ตัวอย่างเช่น ทางเท้าหน้าสยามดิสคัพเวอรี่ มีรถมอเตอร์ไซค์รับจ้างมาจอดรอรับผู้โดยสารอยู่บนทางเท้า คนเดินเท้าเสียประโยชน์เพราะมีพื้นที่เดินลดลง และต้องเดินหลบมอเตอร์ไซค์ที่จอดอยู่ แต่คนเดินเท้าก็ได้ประโยชน์ในกรณีที่ต้องการใช้มอเตอร์ไซค์รับจ้าง ก็สามารถเรียกใช้ได้อย่างสะดวก ไม่ต้องไปยืนข้างถนนเพื่อโบกหารถมอเตอร์ไซค์รับจ้างแต่อย่างใด นี่คือประเด็นสำคัญของการแก้ปัญหาเมือง อุปสรรคสำคัญไม่ได้อยู่ที่ตัวปัญหาเอง แต่อยู่ที่พลเมืองที่ไม่ยอมเสียสละความสะดวกหรือทุนทรัพย์เพื่อแก้ปัญหาใด ๆ ทั้งสิ้นเกี่ยวกับเมือง แต่พวกเขากลับเรียกร้องหาเมืองที่ดีโดยที่ตนเองไม่ต้องลงทุนอะไรเลย