Tuesday, March 20, 2007

ต้องการทางขนของหรือเปล่านะ

สำหรับการออกแบบพื้นที่ใช้สอยในประเทศไทยแล้ว มักจะใช้เส้นทางเข้าถึงพื้นที่เพียงเส้นทางเดียวสำหรับการสัญจรทุกประเภท ทั้งคน สินค้า และบริการเดินทางอยู่บนเส้นทางเดียวกัน แบ่งปันกันไปตามวัฒนธรรมไทย แต่ในบางพื้นที่ที่มีการสัญจรหนาแน่น อาจมีความจำเป็นที่จะต้องแยกการสัญจรแต่ละประเภทออกจากกัน เพื่อความสะดวกและปลอดภัยในการสัญจร

ตัวอย่างเช่น ที่ตลาดนัดสวนจตุจักร เนื่องจากมีพื้นที่จำกัดจึงมีทางสัญจรเพียงเส้นทางเดียวสำหรับทั้งคนและสินค้า จึงเกิดปัญหาอย่างที่แสดงในภาพ คือ เมื่อมีการสัญจรหนาแน่นเนื่องจากเป็นตลาดนัด แต่คนเดินเท้ากลับต้องคอยมาหลบรถเข็นสินค้าที่ผ่านไปมาอยู่ตลอดเวลา คนขนสินค้าเองก็ต้องคอยตะโกนบอกคนเดินเท้าให้หลีกทางให้ตลอดทาง จึงเกิดคำถามในใจว่า ถ้ามีการสัญจรมากและหนาแน่นขนาดนี้ ควรจะมีทางขนของแยกต่างหากหรือเปล่า คำตอบตามหลักการคือควรมี แต่คำตอบด้านเศรษฐศาสตร์กลับบอกว่าไม่ควร เพราะนี่คือตลาดนัดที่ขายสินค้าราคาถูก ถ้าต้องลงทุนมีเส้นทางเฉพาะสำหรับขนสินค้าเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งเส้นทาง ต้นทุนของตลาดก็จะสูงขึ้น ส่งผลให้ต้องเก็บค่าเช่าแผงขายสินค้าเพิ่มขึ้น ราคาสินค้าก็จะต้องเพิ่มขึ้นตามไปด้วย ซึ่งจะผิดคอนเซ็บต์ของตลาดนัดที่จะต้องมีต้นทุนถูกที่สุด เพื่อให้ราคาสินค้าถูกที่สุดตามไปด้วย