ฉี่เสร็จแล้วต้องล้างมือหรือเปล่า

หลายปีมาแล้ว ผู้เขียนเคยอ่านหนังสือเล่มหนึ่ง กล่าวถึงผลการวิจัยในประเทศอังกฤษเกี่ยวกับ การเข้าห้องน้ำเพื่อปัสสาวะของเพศชาย เมื่อกระทำกิจเสร็จแล้วมีกี่คนที่ล้างมือ ผลการวิจัยน่าสนใจมาก โดยแยกออกเป็น ๒ สถานการณ์คือ
สถานการณ์ที่ ๑ ถ้ามีคนอื่นอยู่ในห้องน้ำด้วย จะมีคนล้างมือหลังจากเสร็จกิจถึง ๘ จาก ๑๐ คน
สถานการณ์ที่ ๒ ไม่มีใครอยู่ในห้องน้ำด้วย คือผู้ประกอบกิจอยู่เพียงคนเดียว มีเพียง ๒ จาก ๑๐ คนเท่านั้นที่ล้างมือหลังเสร็จกิจ
จากผลการวิจัยทำให้สรุปได้ว่า การที่ผู้ชายล้างมือหลังปัสสาวะเสร็จ เป็นเพียง "การแสดงเพื่อภาพพจน์" เท่านั้น ไม่ได้เกิดจากการสำนึกในหลักอนามัยที่ดีแต่อย่างใด ผู้เขียนจึงคิดต่อไปว่า นี่คือสันดานของมนุษย์จริง ๆ เลยหละ เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคม สิ่งที่มนุษย์ทำ (นอกเหนือไปจากความต้องการพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตเช่น กิน ขับถ่ายของเสีย สืบพันธุ์ และพักผ่อน) ล้วนแต่เป็นการกระทำเพื่อการยอมรับในสังคมทั้งสิ้น เช่น คุณต้องแต่งกายอย่างใดจึงเรียกว่า "สุภาพ" (จริง ๆ แล้วคุณไม่รู้สึกว่ามันสุภาพสักนิด) คุณต้องใช้มีดและส้อมกินไก่เคเอฟซีในร้าน (แต่ถ้าอยู่บ้านใช้มือได้) ฯลฯ แน่นอนว่า มารยาทและกฎระเบียบของการอยู่ร่วมกันเป็นสิ่งจำเป็นที่จะทำให้สังคมสงบสุข แต่ถ้ากฎเกณฑ์ต่าง ๆ มันไม่เหมาะสมกับมนุษย์มันก็ควรจะยกเลิกไปมิใช่หรือ ไม่ใช้ต้องมานั่นทนอยู่เพื่อรักษาหน้าตาของตนเองกันไปเรื่อย ๆ