การเล่นหวยในประเทศไทย ควรได้รับการยกระดับให้เป็น "อาชีพเล่นหวย" อย่างเป็นทางการ

นี่ก็เข้าวันที่ ๒๖ เมษายนแล้ว อีกไม่กี่วันก็จะถึงวันหวยออก วันที่ประชาชนชาวไทยจำนวนมากรอคอย ด้วยความหวังว่าจะร่ำรวยมีโชคถูกรางวัลทั้งจากหวยบนดินและใต้ดินหลายหลายประเภทที่หน่วยงานต่าง ๆ ของรัฐได้นำเสนอให้ ถ้าลองไปสอบถามผู้เล่นหวยทั้งหลายว่าคาดหวังแค่ไหนกับการถูกรางวัล ก็มักจะได้คำตอบว่าเล่นสนุก ๆ เล็กเล็กน้อยน้อยเท่านั้น แต่พอถามยอดเงินที่ใช้จ่ายกับการเล่นหวยเข้า ก็พบว่าไม่น้อยเลยเมื่อเทียบกับรายได้ของผู้ซื้อ

ถ้าตีความว่าการเล่นกีฬาอะไรสักอย่าง ก็จะถูกแบ่งออกเป็นประเภท "สมัครเล่น" กับ "อาชีพ" ซึ่งแตกต่างกันด้วยความทุ่มเทและความพยายามที่ให้กับการเล่นนั้น ๆ นักเล่นหวยมักจะตีความตนเองว่าเป็นแค่พวก "สมัครเล่น" เนื่องจากไม่ได้เล่นทุกวันและมีอาชีพการงานอย่างอื่นที่ทำเป็นหลัก ซึ่งลักษณะแบบนี้เป็นลักษณะของนักเล่นล็อตเตอรี่ตามหลักการที่ทั่วโลกใช้กัน คือ ภาครัฐออกล็อตเตอรี่เพื่อระดมเงินไปใช้ในทางสาธารณะ โดยใช้วิธีให้คนมาเสี่ยงโชคและเอารายได้มาจ่ายคืนบางส่วน โดยที่คนซื้อก็ซื้อเป็นครั้งคราวตามแต่งวดของล็อตเตอรี่ว่าจะออกช่วงไหน แต่สำหรับนักเล่นหวยในประเทศไทยแล้ว พฤติกรรมการเล่นหวยต่างจากชาติอื่น ๆ ตรงที่มีความพยายามที่จะได้มาซึ่งเลขเด็ด ไม่ว่าจะเป็นการตีความหมายของความฝัน การไปหาเจ้าแม่เจ้าพ่อตามสำนักต่าง ๆ การไปขอเลขเด็ดจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือสิ่งประหลาดต่าง ๆ ทั้ง คน พืช สัตว์ และสิ่งของ แม้แต่พระสงฆ์องคเจ้าเองก็ยังเข้ามาอยู่ในวังวนแห่งการเล่นหวย ด้วยพฤติกรรมที่มีความพยายามเหล่านี้ทำให้การเล่นหวยในประเทศไทยมีต้นทุนและแรงงานที่ต้องใช้เพื่อการละเล่นมากกว่านักเล่นหวยในประเทศอื่น ๆ จึงมีคนนักเล่นหวยจำนวนหนึ่งที่ทุ่มเทกับการหาเลขเด็ดจนงานประจำกลายเป็นงานอดิเรก ยกระดับเป็นนักเล่นหวย "มืออาชีพ" นักเล่นหวยเหล่านี้มักจะเป็นผู้มีรายได้น้อยที่ประกอบอาชีพอิสระ เช่น แม่ค้า พ่อค้า หาบเร่แผงลอย พวกเขาเหล่านี้ไม่ได้มีความหวังที่จะมีชีวิตอยู่ได้ด้วยรายได้ประจำที่ได้จากการประกอบอาชีพปกติ จะไปทำอย่างอื่นก็ประเมินตนเองว่าไม่มีความรู้ ทุนทรัพย์ และความพยายามมากพอที่จะทำได้ การเล่นหวยจึงเป็นทางออกที่เขาคิดว่าดีที่สุดที่พวกเขาจะทำให้เงยหน้าอ้าปากขึ้นมาได้ พวกเขามีความหวังว่าถ้าถูกหวยรางวัลใหญ่ขึ้นมาสักครั้งจะได้เงินไปลงทุนมีอาชีพที่ดีกว่าที่พวกเขาทำอยู่ในปัจจุบัน แต่พอถูกเข้าจริง ๆ ก็เอาไปใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือยจนเงินหมดในเวลาอันสั้น ไม่ได้นำมาเป็นทุนในการประกอบอาชีพแต่อย่างใด แล้วสุดท้ายก็กลับมาเป็นนักเล่นหวยมืออาชีพเหมือนเดิม ด้วยความหวังแบบเดิม เป็นวงจรอุบาทว์ที่คนจำนวนมากหนีจากมันออกไปไม่ได้

บทความนี้แม้ว่าจะจั่วหัวเอาไว้ถึง "นักเล่นหวยมืออาชีพ" แต่ก็ไม่ได้ต้องการให้มีอาชีพนี้แต่อย่างใด เพียงแต่อยากแสดงมุมมองอีกด้านหนึ่ง ที่ภาครัฐและนักวิชาการทีั้งหลายมักจะไม่ให้ความสนใจ พวกเขามัวแต่คิดว่าจะออกหวยอย่างไรจึงจะไม่มีการล็อก ทำอย่างไรจะมีสัดส่วนของรางวัลให้มากขึ้น โดยเอาวิธีการของต่างชาติมาอ้างว่า ผมได้ดูงานมาเขาเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ จนลืมศึกษาถึงพฤติกรรมการเล่นหวยและล็อตเตอรี่ของคนไทย ผู้เขียนไม่สนใจหรอกว่าจะออกหวยอย่างไร ใครจะล็อกหรือโกง รางวัลที่หนึ่งจะได้กี่ล้าน แต่สนใจว่าคนที่เล่นหวยเขามีพฤติกรรมอย่างไร แล้วมันถูกต้อง คุ้มประโยชน์กับประเทศชาติหรือไม่ ไม่ต้องมาอ้างว่า ประเทศอื่น ๆ เขามีแล้วเราต้องมีตาม เพราะเราไม่เหมือนคนอื่นและคนอื่นก็ไม่เหมือนเรา