Monday, February 25, 2008

ปัญหาลิขสิทธิ์กับหนังสือพิมพ์ในประเทศไทย


เมื่อวันอาทิตย์ที่แล้ว (๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑) ผู้เขียนได้พบภาพถ่ายที่เอามาโพสลงในบล็อกนี้ ถูกตีพิมพ์ลงในหนังสือพิมพ์มติชนรายวัน โดยที่ไม่มีการติดต่อขออนุญาตใด ๆ จากผู้เขียนเลย ผู้เขียนจึงส่งอีเมล์ไปหาบรรณาธิการมติชน ดังนี้

เรียนบรรณาธิการหนังสือพิมพ์มติชนรายวันและคุณสาโรจน์ มณีรัตน์

ตามที่หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน ฉบับวันอาทิตย์ที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ หน้า ๒๐ คอลัมน์ "ความคิดที่ออกแบบได้" เรื่อง "มุมที่แตกต่าง" โดยสาโรจน์ มณีรัตน์
ได้มีการตีพิมพ์ภาพประกอบบทความดังกล่าว เป็นภาพของคนกำลังขึ้นรถเมล์บริเวณถนนสีลม และหนังสือพิมพ์ฉบับดังกล่าวได้ถูกจำหน่ายเพื่อการพาณิชย์ไปตามปกติ

ข้าพเจ้า เจ้าของเวปบล็อก http://citycritics.blogspot.com เป็นเจ้าของภาพถ่ายนั้น โดยข้าพเจ้าเป็นผู้ถ่ายภาพนั้นด้วยตนเอง
และได้โพสภาพดังกล่าว และเขียนข้อความประกอบลงในบล็อกของข้าพเจ้าที่ http://citycritics.blogspot.com/2007/02/blog-post_3135.html เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๐
แต่ปรากฏว่า ข้าพเจ้ามิได้รับการติดต่อใด ๆ ทั้งสิ้นจากสำนักพิมพ์มติชนหรือผู้เขียนคอลัมน์ดังกล่าวเพื่อขออนุญาตนำภาพถ่ายของข้าพเจ้าไปตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ของท่าน
จึงขอให้ผู้รับผิดชอบในเรื่องดังกล่าวได้ติดต่อข้าพเจ้าเพื่อชี้แจงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นโดยด่วน


และที่ผู้เขียนได้รับตอบกลับมาก็คือ

เรียน เจ้าของเวปบล็อก http://citycritics.blogspot.com เจ้าของภาพป้ายรถเมล์

ต้องเรียนขอโทษด้วยที่ได้นำภาพมาลงโดยมิได้อ้างอิงแหล่งที่มา
กองบรรณาธิการ มติชน จะลงชี้แจงแหล่งที่มาของภาพอีกครั้งในหน้าวันอาทิตย์ฉบับวันที่ 24
กุมภาพันธ์ 2551 หน้า 20

จึงเรียนมาเพื่อทราบ
บรรณาธิการข่าว มติชน


แต่ในความเห็นของผู้เขียน มันไม่ใช่แค่การเอาภาพไปใช้โดยไม่อ้างอิง แต่เป็นการนำไปใช้เพื่อการพาณิชย์ จึงตอบกลับไปดังนี้

เรียนบรรณาธิการข่าวมติชน

ตามที่ท่านได้ส่งอีเมล์ขออภัยและชี้แจงเหตุผลมานั้น
ผมคิดว่าควรจะมีการกระทำอย่างใดอย่างหนึ่งนอกเหนือจากการสัญญาว่าจะลงที่มาให้เท่านั้น
เพราะเหตุการณ์ดังกล่าวไม่ใช่แค่การนำภาพไปลงโดยไม่ได้อ้างแหล่งที่มา
แต่ผมเข้าใจว่า มันเป็นประเด็นเรื่อง มติชนรายวัน ได้ใช้ภาพของผมไป "เพื่อการพาณิชย์"
และเป็นการนำไปใช้โดยมิได้รับอนุญาตจากเจ้าของภาพก่อนการนำไปใช้ในการหาผลประโยชน์เชิงพาณิชย์
จึงควรมีการชี้แจงและเจรจากันในรายละเอียดมากกว่าการลงแหล่งที่มา

จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณา

เจ้าของเวปบล็อก http://citycritics.blogspot.com


อย่างไรก็ตาม ข้อเรียกร้องของผู้เขียนก็ไม่ได้รับการตอบสนองแต่อย่างใด ไม่มีการตอบกลับอีเมล์ใด ๆ ทั้งสิ้น และหนังสือพิมพ์มติชนรายวันฉบับวันอาทิตย์ที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ หน้า ๒๐ มุมขวาล่างสุด ก็มีข้อความในกรอบเล็ก ๆ เขียนไว้ว่า

"ตามที่หนังสือพิมพ์มติชนฉบับที่ 17 กุมภาพันธ์ 2551 คอลัมน์ "ความคิดออกแบบได้" ได้นำเสนอรูปคนกำลังขึ้นรถเมล์ ซึ่งได้นำมาจากเวบบล็อก http://citycritics.blogspot.com ซึ่งยังไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของ ทางเจ้าของคอลัมน์ จึงขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย"

ในความรู้สึกของผู้เขียน ยังตะขิดตะขวงใจอยู่มาก เนื่องจากหนังสือพิมพ์มติชนก็ยังไม่ได้รับอนุญาตจากผู้เขียนอยู่ดี การเขียนข้อความขออภัยเป็นเรื่องที่ดี แต่ประเด็นปัญหาก็ยังไม่ได้รับการแก้ไข หนังสือพิมพ์ก็ควรแบกรับต้นทุนในการหารูปถ่ายของตนเอง อาจจะมีคลังภาพ หรือศูนย์ข้อมูลที่มีการคำนึงถึงลิขสิทธิ์อย่างถูกต้อง ไม่ใช่หารูปเอาจากเสริขเอนจิ้น แล้วถ้าเจ้าของเขาไม่เจอก็แล้วไป ถ้าเจอเข้าก็แค่เขียนขออภัยเท่านั้นหรือ ผู้เขียนควรจะทำอย่างไรต่อไปดี